De afgelopen weken deden veel denken aan 2008. Banken die trillen op hun grondvesten aangezien er in de Verenigde Staten enkele banken omvielen, omdat te veel mensen tegelijkertijd hun gestalde geld kwamen opvragen, een bank run. Dit gebeurde natuurlijk niet zomaar, er was namelijk een vertrouwensbreuk tussen de banken en hun klanten ontstaan. En wanneer dat gebeurt en klanten massaal hun tegoeden komen ophalen, dan is vrijwel geen bank daartegen bestand.

In 2008 werd de bankencrisis ingeleid door een instortende huizenmarkt terwijl alles oneindig goed leek te kunnen gaan. Commerciële banken hadden producten ontwikkeld, waarvan zelfs de CEO’s nauwelijks wisten hoe ze de werking ervan konden uitleggen, maar het leverde geld op dus who cares, right? Banken kwamen vervolgens in zwaar weer terecht, maar de gevolgen zouden zo groot zijn als ze écht zouden omvallen, dat overheden bijsprongen om hen overeind te houden. Wellicht heb je de beelden van Wouter Bos en JP Balkenende nog op je netvlies, die vrijwel iedere avond een persconferentie moesten geven.

Dat commerciële bankiers veel te veel risico namen om maar geld (en dus hun bonussen) te verdienen, was wel duidelijk. Maar in al dat geweld is er na de crisis slechts één persoon veroordeeld voor malafide handel. De rest bleef buiten schot en kon na een jaar weer rekenen op flinke prestatie bonussen. De gedupeerden waren de belastingbetalers, aangezien de reddingsoperatie van de overheid ergens door gefinancierd moest worden.

Dan heb je nog de Centrale Banken, zoals De Nederlandse Bank, Europese Centrale Bank of de Amerikaanse Federal Reserve Bank (FED). Zij moeten zorgen voor een stabiele economie, maar in een poging dit te bereiken hebben ze de afgelopen jaren de rentes naar 0 verlaagd en enorm veel geld in de economie gepompt. Dat is leuk in het begin, maar niet houdbaar op de lange termijn. En ondanks dat veel mensen dit zagen aankomen, bleven ze volhouden dat er geen inflatiestijgingen zouden ontstaan. Toen de Corona-crisis de wereld in zijn greep had, en er nog meer geld bijgepompt moest worden om alles overeind te houden, begon je de eerste echte grote barsten in het beleid te zien. De inflatie nam toch meer toe dan de geplande 2%, maar al snel werd er gerefereerd aan het feit dat deze inflatie van tijdelijke aard was. Zodra de crisis weer over zou zijn, zou de inflatie zakken. Helaas. Poetin wist uiteindelijk het laatste zetje te geven door Oekraïne binnen te vallen, waardoor energie en voedingsprijzen de pan uitrezen. Dat hij schuldig is aan deze oorlog is denk ik niet te ontkennen, maar dat hij ook als schuldige wordt aangewezen voor de inflatie die in 2022 door het dak is gegaan is iets te kort door de bocht. Een makkelijk aanwijsbaar slachtoffer, om je eigen (wan)beleid te verbloemen. Als gevolg van dat beleid zitten we nu met een jaarlijkse inflatie van zo’n 10% volgens officiële cijfers van het CBS, terwijl het biertje op het terras toch minimaal 20% duurder is geworden. Dus wat is nou de echte inflatie? Die 2% is in ieder geval allang niet meer haalbaar en de tijdelijke aard van de inflatie lijkt ook een begrip om iedereen rustig te houden. Ik verwacht niet dat de prijzen in de supermarkt of restaurants de komende jaren weer gaan zakken, dus wen er maar alvast aan.

Maar goed, dat de Centrale Banken dingen voorhouden die misschien niet altijd kloppen is ook niet zo gek. Ze kunnen moeilijk zeggen dat ze banken die omvallen niet gaan redden, dat de recessie eraan komt door de door hen doorgevoerde renteverhogingen en dat de inflatie onomkeerbaar is, want dan schiet iedereen in een staat van paniek. Met als gevolg een nieuwe vertrouwensbreuk en wellicht een nieuwe bank run. Dus zij moeten kosten wat kost zorgen dat wij vertrouwen in het financiële beleid blijven behouden.

Bitcoin werd geïntroduceerd in 2008 als reactie op de bankencrisis en het probleem van vertrouwen in derde partijen, zoals een centrale of commerciële bank. De Centrale Banken moeten we vertrouwen dat ze ons geld niet minder waard laten worden (niet gelukt) en de commerciële banken moeten we toevertrouwen met ons spaargeld en dat ze daar niet buitensporige risico’s mee nemen (ook niet gelukt), terwijl we daar ook nog voor moeten betalen. Dus dat moest anders volgens de ontwikkelaar van Bitcoin onder het pseudoniem Satoshi Nakamoto. Bitcoin is het eerste digitale geld, waar geen derde partij voor nodig is maar verificatie doormiddel van cryptografie (het versleutelen van gegevens) voldoende is om het te laten werken. Dus niet op basis van vertrouwen, maar op basis van valideren van gegevens. Niet meer beheerd door een 3^e partij, maar door een netwerk van gebruikers. Niet het afwaarderen van onze valuta door het bijdrukken van geld, maar schaarste creëren door het steeds minder bij te maken. Allemaal vastgelegd in de code.

Dat de prijs en dus het vertrouwen in Bitcoin stijgt in een periode waarin veel financiële onzekerheid heerst, geeft misschien wel aan dat we een volgende fase ingaan. En hoewel Bitcoin ook niet de heilige graal is, er ook zeker misbruik mee is gemaakt door de verkeerde personen en het nog niet goed gebruikt kan worden als betaalmiddel, is het misschien wel een keer tijd om Bitcoin niet meer in het verdomhoekje te duwen. Want de techniek achter Bitcoin staat als een huis, heeft vele unieke eigenschappen en Bitcoin komt voort vanuit een heel ethisch gedachtengoed. In tegenstelling tot veel deelnemers aan het financiële systeem.

Want terwijl het Bitcoin netwerk gewoon door bleef draaien, moest Credit Suisse gered worden door de Zwitserse overheid en werd het opgekocht door een andere bank maar tegelijkertijd probeerden medewerkers alsnog naar de rechter stappen om hun bonus op te eisen. Een bonus gebaseerd op prestaties. Van een omgevallen bank. Hoe dan? Misschien leefde Credit Suisse en haar medewerkers zelf wel in een bubbel…